Tirana (2)

Terwijl we aan het ontbijten waren, kwamen de huis-schildpadden ook naar buiten... en neen, die gaan niet in het zwembad van het hotel: daar zit chloor in, en de schildpadden zijn landschildpadden, geen water- of moerasschildpadden. Die landschildpadden zagen we ook een paar keer op en langs de weg lopen.

Na het ontbijt stapten we onze C5 in. We hadden nog proberen uitzoeken hoe we met het openbaar vervoer zouden kunnen geraken waar we heen wilden... maar dat was allemaal zo simpel niet, dus werd het gewoon de auto. We reden naar het oosten van Tirana en parkeerden op net geen 10 km van het hotel. We wandelden eerst een stukje naar beneden, naar Bunk’Art 1.

Nadat we door een tunnel wandelden, kwamen we aan de kassa. We hadden de dag voordien, in het centrum, naar Bunk'Art 2 kunnen gaan en alvast een gecombineerd ticket kunnen kopen. We besloten toen echter niet naar die Bunk'Art 2 te gaan. In die bunker / atoomschuilkelder, onder het centrum van Tirana, werd een museum ondergebracht over de politiepraktijken in de periode van Hoxhan, die zich communist liet noemen maar in feite een brute dictator was.

In deze Bunk’Art 1, die we tijdens deze tweede dag in Tirana bezochten, wordt de hele roerige geschiedenis van Albanië, dus ook met die politiepraktijken, vanaf 1939 tot aan de bevrijding in 1990 verteld aan de hand van informatieborden en foto's. 

De Albanezen werden aan het begin van WOII door Italië ingenomen en later door Nazi-Duitsland. Aan het einde van WOII was het terug onder Italiaans bewind en werd het nadien een satellietstaat van de Sovjet-Unie en ontstaat de Volksrepubliek Albanië.

Bunk’Art 1 is gevestigd in een enorm bunkercomplex. Dit complex is gebouwd in opdracht van Hoxha tijdens de koude oorlog. Het bood niet alleen ruimte voor hemzelf en zijn vrouw, maar voor de hele partijtop. In deze bunker is te zien hoe bang Hoxhan eigenlijk was voor aanvallen van buitenaf. Dit begint al bij binnenkomst in de bunker waar je eerst door een viervoudige luchtsluis komt. En dan stap je in een kamer met douche om de resterende stralen/gifstoffen weg te spoelen.

De bunker werd tegen een helling gebouwd en heeft zo vijf verdiepingen. Het werd deels in de rotsen gemaakt en heeft op iedere etage een gang met een nooduitgang, ook met een viervoudige luchtsluis. Iedere etage heeft zo'n 35 ruimtes.

In 1973 werd gestart met de bunker en in 1978 was hij klaar... nog niet zo heel lang geleden, dus... in volle Koude Oorlogstijd.

Deze bunker, voor Hoxha en de zijnen dus, was onderdeel van een heel programma van Hoxha waarin hij wou dat ieder gezin in Albanië een bunker had om in te kunnen gaan schuilen. Dit programma bedacht hij in 1971. Hij wilde toen 221.143 bunkers laten bouwen. Er werden, tussen 1975 en 1983, uiteindelijk 'maar' 173.371 exemplaren gebouwd... 1 voor 11 Albanezen... en hier zijn er nog steeds vele van zichtbaar in het Albanese landschap.

We stapten alle gangen door en deden iedere kamer, die open was, aan: wat een constructie! Het hele complex is voorzien van een goed ventilatie- en filtersysteem. In één van de kamers werd getoond hoe goed dit werkt. Als je op een knop drukte, kwam er een dikke rookpluim vrij en kon je meemaken hoe snel deze werd weggezogen uit de ruimte.

Naast dat er allerlei informatieborden hingen, zijn verschillende kamers nog ingericht zoals ze voorheen waren of bedoeld waren. Het waren kantoorruimtes, woon- en slaapkamers, vergaderruimtes en dergelijke maar was/is ook een refter, een bioscoopzaaltje en een sportzaaltje.

In het hele complex was ook één raampje... om toch nog iets van buiten te kunnen zien, stond geschreven. Dit raampje was natuurlijk meteen ook een erg kritieke plek qua veiligheid in de bunker...

Echt interessant, maar vooral bizar en bizar groot die bunker!

Wat de "Art" in de naam Bunk'Art doet, snappen we wel niet. Er staat helemaal geen kunst in de bunker?

Nadat we, terug in de normale wereld, iets waren gaan drinken, wandelden we terug naar boven, naar waar we onze auto geparkeerd hadden. Die lieten we echter staan, want voor onze volgende bestemming namen we de kabelbaan, al hadden we met de auto kunnen gaan.

Die kabelbaan, de Dajti ekspres, bracht ons in een kwartier hogerop de berg Dajti, die onderdeel is van de Skanderbeg bergketen. Het was zondag dus ook de Albanezen trokken naar boven. Wij gingen niet minigolfen, niet naar het avonturenpark, niet naar het hotel maar gingen wel naar het restaurant. We kozen fërgesë, een traditioneel gerecht met paprika, tomaten en witte kaas, en tavë dheu, een stoofpotje met tomaten, witte kaas en rundvlees, met brood.

We waren naar boven gegaan om te gaan wandelen in het Nationaal park Dajt. We hadden op voorhand een route uitgezocht via de website van het park. Hier stonden ook borden van, maar er was geen markering. Onze reisgids had al aangegeven dat dit het geval zou zijn. 

Toch vonden we een wandelroute die wél aangegeven stond. We wandelden samen naar de "Qafa e Qershisë", de bergpas van de berg Qershisë. 

Het nationaal park is overigens 330 km² groot en omvat de 1612 meter hoge Dajt, een berg die ook bekendstaat als het natuurlijke balkon van Tirana. Het park is vrij dicht bebost, met vooral beuken, en op lagere hoogten ook pijnbomen. Het is een van de meest populaire nationale parken van Albanië, en wordt vooral bezocht door dagjesmensen. 

Het was een mooie wandeling met gelukkig veel schaduw tussen de bomen. We hadden eigenlijk verwacht dat we een uitzicht zouden krijgen over de regio op die bergpas, maar dat was niet het geval.

Aangezien de klim voor Ine al best pittig was geweest, bleef die rusten op een grote rotsblok op de bergpas, terwijl Johan nog verder stapte richting de "Maja e Tujanit", de top van de berg Tujan (1531 m). Johan kreeg wel een uitzicht over de omgeving onderweg, maar hij ging niet tot de top. De afstand naar de top, zoals die aangegeven stond aan de pas, had hij immers al lang overschreden en hij wist niet hoe ver hij nog zou moeten stappen.

Samen gingen we weer naar beneden en toen merkten we pas echt hoe steil sommige stukken geweest waren.

Nadat we wat dronken op het terras van het hotel namen we weer de kabelbaan naar beneden. Aangezien we pas rond 17u die afdaling maakten, besloten we dat onze dag, qua bezoeken, erop zat. Het geplande bezoek aan het grote park van Tirana met het mooie meer zat er niet meer in... niet erg! Onze dag was al mooi en gevuld genoeg geweest!

's Avonds, na een serieus nodige douche, gingen we eten in een taverne niet ver van ons hotel. We namen maïsbrood (bukë misri) waar een yoghurtsausje op zat, champignons (kërpudha në tigan),  gevulde paprika met kaas (Speca me gjizë dhe arra) en Johan koos ook nog "peskavica" waarvan google aangaf dat het een visgerecht was... maar het was een rollade van gehakt en een soort spek... ook lekker!