30 september 2020

Buchenwald & Weimar

's Nachts was het maar zo'n 9°C geweest, de regio is sowieso erg vochtig en de tent had de afgelopen dagen slechts enkele uren zon gehad omdat ze ofwel in de schaduw stond van bergen of hoge struiken. Onze tent en het grondzeil waren daarom nog serieus nat van de dauw toen we onze tent afbraken... maar niks aan te doen. De tent moest voor anderhalve dag opgeborgen worden. De daaropvolgende nacht sliepen we immers niet op een camping, maar op hotel. We wilden namelijk, zo na drie kwart van onze reis, nog eens in een goed, groot bed slapen... niet dat de matras van onze Ququq slecht is, helemaal niet, maar na 11 dagen slapen op de smalle matras en in een slaapzak vonden we toch wel dat we eens "luxueus" mochten doen... en we hoopten ook dat dit een positief effect had op onze lichte rugpijn... en dat was zo!

We hadden best een eind te rijden. Van Bad Schandau (Saksen) naar Weimar (Thüringen), waar we op hotel gingen, is het 240 km, zo'n 3 uur, rijden. 

De zon lieten we achter ons. Hoe dichter we bij onze bestemming kwamen, hoe bewolkter het was. De temperatuur was wel nog oké. 
We gingen 's avonds in Weimar op hotel, maar gingen 's middags naar het voormalig concentratiekamp (in) Buchenwald, 7 km westelijker dan Weimar nog. Daar mocht het al wat bewolkt zijn... een vrolijke sfeer hing daar immers niet.

Nadat we er (aan zéér democratische prijzen) lunchten, startten we ons bezoek en gingen het kamp binnen langs de witte poort met de tekst "Jedem das Seine", gericht naar degenen die al binnen zijn... Vreemde, lugubere "leuze"... "Ieder het zijne" / "Voor elk wat hij verdient"... nazistische humor?

In 1937 werd gestart met de bouw van het concentratiekamp door SS'ers en de eerste gevangenen: Het kamp was berekend op 8.000 gevangenen en was in eerste instantie bedoeld voor politieke gevangenen en criminelen. De eerste 149 gevangenen - communisten, Jehova's getuigen, Roma en Sinti, criminelen en homoseksuelen - kwamen in kamp Buchenwald aan op 15 juli 1937. 
Tegen het einde van 1937 waren in het kamp al 2561 gedetineerden. 48 waren er al overleden. Vanaf april 1938 werden duizenden 'werkschuwen' (mensen die door de nazi's toegewezen werk hadden geweigerd) en daklozen in het kamp geïnterneerd. Tevens werd in elke categorie gevangenen een subcategorie Joden gedefinieerd.
Na het uitbreken van de oorlog in 1939 arriveerden jaar na jaar steeds meer gevangenen. Er stierven ook steeds meer gevangenen door ontbering, ziekte, te zware dwangarbeid, maar ook door medische experimenten. In 1940 werd begonnen met de bouw van een crematorium in het kamp en werd geen gebruik meer gemaakt van dat van Weimar.
Groepen gehandicapten werden overgebracht naar Dachau omdat die niet mee konden werken, Joden werden naar Auschwitz gebracht. In 1943 werden vele gevangenen tewerkgesteld in de wapenindustrie.
In de zomer van 1944 was het kamp met 31.491 gevangenen overvol. Veel gevangenen moesten noodgedwongen in de open lucht of in tenten bivakkeren. Nog eens 43.500 gevangenen zaten in de 64 subkampen. Door het oprukken van het Rode Leger werden steeds meer gevangenen uit andere kampen naar Buchenwald geëvacueerd. Buchenwald werd daarmee het grootste kamp. Er verbleven in februari 1945 112.000 gevangenen. De dwangarbeid werd tot op het laatst in stand gehouden. Pas op het laatste moment werden subkampen ontruimd, waarbij de gevangenen die te zwak zijn om te lopen werden doodgeschoten door SS'ers. Dit leidde tot massaslachtingen. Begin april 1945 volgde het commando om het kamp te evacueren. Er waren toen 47.500 gevangenen in het kamp. Circa 28.000 mensen werden in dodenmarsen richting andere kampen gestuurd waar het Rode Leger nog niet dichtbij was. Onderweg kwamen duizenden van hen om het leven door uitputting of werden vermoord.

 

Buchenwald werd op 11 april 1945 bevrijd. Bij de komst van de Amerikanen waren er 21.000 gevangenen in het kamp, onder hen 1.000 kinderen jonger dan 14 jaar. Deze kinderen konden overleven doordat zij voedsel kregen van de volwassenen.

In Buchenwald zaten gedurende het bestaan van het concentratiekamp 238.979 mensen opgesloten. Daarvan kwamen er 56.545 om het leven.

We liepen urenlang langs de resten van barakken en gebouwen (foto 2), langs het quarantainekamp, het kinderkamp, herdenkingstekens en door een expositie. Nadien wandelden we ook buiten de omheining van het kamp. Zo kwamen we langs de resten van de chique huizen van de SS'ers, het station waar de gevangenen aankwamen, de bedrijven, een plek waar gedurende twee jaar de assen van gestorven gevangenen gedumpt werden,  enz. en ook... langs het dierenpark... Voor het vertier van de bewakers en hun familie werd er namelijk een dierenpark aangelegd. Er waren o.a. , vlak tegen de draad van het kamp eigenlijk, twee beren in een berenkuil te zien... écht wer-ke-lijk... bah-bah-bah... aan de éne kant konden de kindjes naar de beren kijken, aan de andere kant naar de gevangenen kijken... (foto 3)...

In de loop van mei 1945 droegen de Amerikanen het gezag over Buchenwald over aan de Sovjet-Unie. Nadat alle gevangenen geëvacueerd waren, werd het kamp door de NKVD, de geheime dienst van de Sovjet-Unie, opnieuw in gebruik genomen. 

Aanvankelijk werden in het kamp vooral Duitsers geïnterneerd die, mede op basis van door marteling verkregen bekentenissen, werden beschouwd als aanhangers van het naziregime. In toenemende mate werd het kamp echter bevolkt door mensen die op andere gronden waren gevangengezet, met name sociaaldemocraten, boeren en leden van de adel. Naar schatting zaten er 30.000 Duitsers tijdens de Sovjet-bezetting in Buchenwald gevangen. Door de barbaarse behandeling lieten ongeveer 7.000 gevangenen het leven. Vanaf 1948 maakte het kamp deel uit van de Goelag. Begin 1950 droegen de Sovjetautoriteiten het kamp en de gevangenen over aan de pas opgerichte DDR. Een deel van de gevangenen werd vrijgelaten, anderen werden gedeporteerd naar de Sovjet-Unie of overgebracht naar tuchthuizen in de DDR.

Alvorens naar Weimar te rijden, bezochten we ook nog het imposante Buchenwaldmonument (foto 4) op de helling van de Ettersberg, even van het kamp op de weg naar Weimar. Op de locatie zijn drie massagraven gevonden, die erg "mooi" herdacht worden... indrukwekkend...

Het gedenkteken is in 1958 onder het communistisch regiem van de Oost-Duitse partij (SED) gebouwd. Voor de communistische machthebbers was het vooral een monument te ere van het onverzettelijke ‘antifascistische verzet’ tegen het nationaalsocialisme. Buchenwald werd hiermee een symbool van de DDR. Na de val van de muur in 1989 werd het accent meer gelegd op de nagedachtenis van alle slachtoffers die in het kamp om het leven zijn gebracht. 

Het monument bestaat uit een hoge zuil, de beeldengroep van Fritz Cremer, die het verzet uitbeeldt, drie graftrechters waar de SS in 1945 drieduizend doden hebben begraven en de straat der naties: hier zijn achttien gemetselde gedenkzuilen geplaatst met de namen van landen. In een nieuw gebouw aan de ingang is de geschiedenis van Buchenwald als gedenkplaats van 1945 gedocumenteerd.

We hadden gehoopt in het hotel te kunnen avondeten... maar we kregen te horen dat, omwille van COVID-19, de keuken gesloten was en werden naar het stadscentrum gestuurd om te eten.
Eigenlijk goed dat we nog naar het centrum 'moesten'. Anders waren we er misschien niet geweest en hadden we misschien achteraf spijt gehad...

Het historisch centrum van Weimar is UNESCO-Werelderfgoed. De kleine Thüringse stad Weimar werd in 1572 de hoofdstad van het hertogdom Saksen-Weimar-Eisenach. Over een langere periode nam de culturele importantie van de stad toe met een bloeiperiode in de late 18e en vroege 19e eeuw. Veel schilders, schrijvers, dichters, musici en filosofen woonden in de stad. Deze ontwikkeling wordt weerspiegeld in de hoge kwaliteit van veel gebouwen en parken in de omgeving.

Aan de hand van een klein stadsplannetje dat we in het hotel kregen, stelde Johan heel snel een stadswandelingetje samen. Hetgeen we zagen van Weimar was erg mooi, maar omdat we al vele gotische gebouwen en steden zagen, vonden we het er niet echt "waaaauwww".

We aten die avond in een Italiaans restaurant... omdat we enkele weken voordien nog dachten we naar Italië zouden gaan... :oD

Geen opmerkingen:

Een reactie posten