11. Oud-Harar (Dinsdag 10-10-'17)

Om 9u vertrokken we te voet vanuit "Ras Hotel" naar Oud-Harar met professionele gids Ben/Binyam.

Harar is steeds een rustige, tolerante stad geweest. Moslims en Ethiopisch Orthodoxen leven er al eeuwen goed samen. De stad kreeg meermaals de titel "World city of peace" van de Verenigde Naties.

Het oude stadsgedeelte is sinds de dertiende eeuw volledig ommuurd en is vermoedelijk ontstaan in de zevende eeuw. Er zijn nog enkele gebouwen uit de tiende en dertiende eeuw, maar de meeste dateren uit de zestiende eeuw. De meeste straatjes zijn erg smal. In de "hoofd"straatjes bevinden zich de winkeltjes en oefenen de inwoners hun ambacht uit, zoals steeds in Ethiopië, gegroepeerd per ambacht. Omdat het straatbeeld nog zo authentiek is, werd heel Oud-Harar erkend als UNESCO-Werelderfgoed.

In de oude stad bevinden zich, naast vele compounds en winkeltjes, 82 moskeeën (81 (erg) kleintjes en 1 grote; niet 99 zoals wikipedia schrijft). De stad wordt hiermee (vooral door Afrikaanse moslims) wel als de vierde heilige stad in de (soennitische) islam beschouwd. Er zijn twee kerken. Er zijn zes toegangspoorten tot de oude stad en daarnaast zijn er ook enkele "hyenapoorten". Deze dieren kwamen 's nachts de oude stad binnen en ruimden/aten alle rotzooi op.

Vlak voor de eeuwwisseling van de 19e en 20e eeuw werd Harar ingenomen door keizer Menelik II, die Ethiopië zo uitbreidde, en stopte de jarenlange heersing van islamtische emirs. Ras Makonnen, de vader van Haile Selassie (de door rasta's gemeende reïncarnatie van Jezus), werd gouverneur van het gebied rond Harar.

In de oude stad bezochten we, zigzaggend door het doolhof aan straatjes, de oude bioscoop, twee musea (het stadsmuseum (ondergebracht in een paleis van Haile Selassie) en het huis van Arthur Rimbaud. Beide bouwen zijn opgetrokken in een Indische bouwstijl), de verschillende winkeltjes en de markt, een koffiebranderij (Harar is gekend om zijn goede koffie) en een typische Harari-compound. 

Eigenlijk zag de hele oude stad er onderkomen en vuil uit. We waren dan ook héél verrast toen we een typische Harari-compound bezochten! Rondom een schone en onderhouden binnenplaats lagen verschillende gebouwen/kamers: een gedeelte voor de was te doen, slaapvertrekken, bergruimten en een gezamenlijke ruimte/woonkamer achter een prachtige houten deur/poort... Achter die deur (foto hiernaast) viel ons de mond open! De gezelligheid, kleuren en rijkdom was absoluut het tegenovergestelde als wat de straatjes uitstraalden! Net zoals bij alles in Ethiopië zit er achter ieder voorwerp, ieder gebruik, iedere kamer een symbolische betekenis.

Onze gids vertelde ons dat we een middenklasse Harari-familie bezochten... er zit dus nóg meer pracht en praal verscholen achter die vieze, lelijke oude gevels!

Wat ons in Harar opviel en stoorde was het vele qat-gebruik, een verslavende plant waar op gekauwd moet worden. Werkelijk heel veel mensen in Harar lagen gewoon op de grond niks te doen. De overheid doet er niks aan want ze verdienen zelf goed aan het exporteren van deze drug...

Hierboven schreven we al over de "hyenapoorten". Al zo'n vijf eeuwen eeuwen struinen wilde gevlekte hyena's 's nachts de straten van Harar af. Ze gaan de stad in via deze lage "hyenapoorten". Dit doen ze nog stééds, maar omdat men niet meer wil dat er ook mensen aangevallen worden, is er in de 19e eeuw een soort van tussenoplossing gevonden. De zogenaamde "hyenamannen van Harar" hebben semi-wilde hyena's dusdanig getraind dat ze de dieren kunnen voederen. Doordat de dieren gegeten hebben als ze door de straten van Harar snuffelen, gaan ze geen mensen meer aanvallen om hun honger te stillen (info). 

Als "show" en dus als bron van inkomsten van de hyenamannen - en later ook voor de toeristen - hebben de hyenamannen de hyena's geleerd om vlees van een stokje, dat de hyenaman in z'n mond heeft, te komen halen. Johan heeft op deze manier ook drie van de hyena's gevoed (zie hiernaast)...

De dieren waren nog erg schuw, dus echt niet tam... Ze durfden niet dichtbij komen als ze niet geroepen werden door de hyenaman. Ze jagen nog wel degelijk. Ze vingen een konijn/haasje toen we bij hen waren...

Eén keer per jaar, op Asjoera-dag, krijgen de hyena's geen vlees maar pap (altijd dezelfde hoeveelheid en volgens hetzelfde recept). Als de dieren de pap helemaal opeten voorspelt dit weinig goeds voor het komende jaar. Eten ze slechts een gedeelte van de pap dan wordt het een goed jaar, zo wordt geloofd. Enkele weken voor wij in Harar waren, was het Asjoera-dag. De hyena's aten dit jaar hun pap niet op...