Marseille-centrum

De avond vóór onze tiende reisdag hakten we de knoop door over of we deze zondag 1 december '24 met het openbaar vervoer of met de auto naar het centrum van Marseille zouden gaan... we waren er al even mee bezig geweest, hadden al de reistijden, bus- en metrolijnen maar ook locaties van parkeergarages uitgezocht maar hadden nog niet beslist... Marseille is gekend om zijn onveilige parkeerplaatsen: auto's worden er vaak gestolen of leeggehaald. Er zijn daarom ook bewaakte parkeergarages. Het openbaar vervoer is er best goed geregeld. Het rijdt tot laat. We vonden echter niet hoe te betalen of kaartjes te kopen. De dag voordien hadden we ook geen ticketautomaten aan de bushaltes gezien... We besloten uiteindelijk om met de auto naar Marseille te rijden. 

Omdat er 17° en droog weer voorspeld werd, hadden we onze jas 'thuis' gelaten. We parkeerden in een bewaakte parkeergarage... maar voor de zekerheid hadden we alles al uit de auto gehaald en lieten we de hoedenplank openstaan zodat duidelijk te zien was dat er niks te pikken viel...

In ons reisgidsje over Marseille stonden enkele routes uitgestippeld langs allerlei bezienswaardigheden, horecagelegenheden en leuke winkels en plekjes. Ideaal dus om uit een grote stad als Marseille, waar we waarschijnlijk maar één keer heen zullen gaan, het meeste te halen op één dag. 

De parkeergarage die we hadden uitgekozen, lag, toevallig eigenlijk, meteen bij de start van de eerste route die we uitgekozen hadden, aan de "Vieux Port", de oude haven. We startten met Route 1 uit ons boekje. Deze kreeg de naam "Vieux Port & le Panier". Het volgende staat er over geschreven in het reisgidsje: 

"Dobberende bootjes, schreeuwende visverkopers en het geluid van de meeuwen. Deze route begint in het hart van Marseille: de oude haven. Onderweg maak je kennis met de cultuur en de rijke geschiedenis van de stad. Na het centrum te hebben verkend, pak je het pontje naar de overkant van de haven. Hier kom je in de oudste wijk van de stad, Le Panier, met schattige straatjes en streetart. De route is divers, telt veel restaurants, winkels en bezienswaardigheden, en is voor een eerste bezoek aan Marseille zeer de moeite waard."

Aan de oude haven sloegen we het 'delicatessen'gedeelte over en stapten we meteen naar de achterste rij kraampjes. Hier stonden, bij de kade, de vissers hun vangst van die nacht te verkopen. Bijna iedere kraam had wel een ander assortiment aan vis dat er te koop aangeboden werd. De vis werd er, indien gewenst, ook meteen gefileerd. Het was 10u en dat betekende dat er voornamelijk nog echte inwoners van Marseille hun vis kwamen inkopen... we konden dus alles, zonder andere toeristen die in de weg stonden, eens goed bekijken. Er werd hard onderhandeld over de prijs en de vis kreeg je in een plastieken zakje mee, niet in een mooi papiertje of zo ;-)

Ook aan de oude haven hadden we wel oog voor "l'Ombrière de Norman Foster". Een spiegelend afdak van 1080 m² inox geeft de verbinding weer tussen land en zee... natuurlijk moesten we er een selfie maken... Het was best een bijzonder "kunstwerk".

We volgden de route van het gidsje maar kwamen hierbij langs verschillende aangegeven 'nummertjes' waar we niet veel aan hadden. Het waren winkeltjes en horecagelegenheden die vaak, het was zondagochtend, gesloten waren. Het zorgde er wel voor, door er wel langs te wandelen, dat we ook in straatjes kwamen die we anders niet zouden nemen als we enkel langs historische gebouwen zouden lopen... best gezellig, dus... en fijn rustig...

Natuurlijk namen we het voorgestelde pontje niet! De afstand stelde niks voor. We wandelden dus gewoon een stukje terug door de oude haven. We waren ondertussen een uurtje verder en de toeristen waren nu ook gearriveerd. De visverkopers stonden er nog steeds maar verkochten nu veel minder. We "moesten", omdat we om liepen in plaats van het water over te steken, door een wel erg bijzondere kerstmarkt: álle stalletjes verkochten kerststalbeeldjes en kerststallen... wat een keuze! ...en wat een prijzen!

Aangekomen bij de aanlegsteiger van het pontje, aan de andere kant van de haven, vervolgden we onze route. Die startte aan het gemeentehuis. We waren hiermee aan de wijk le Panier aangekomen. In deze wijk zijn de meeste van de oude gebouwen vervangen door nieuwe. In januari-februari 1943 heeft Nazi-Duitsland hier namelijk veel vernietigd en opgeblazen. Door de vernietiging van zo'n 1400 panden stonden 20.000 bewoners van de wijk plots op straat. Vele van deze bewoners waren joods en werden gedeporteerd naar vernietigingskampen...

Achter het stadhuis staat een kunstwerk: een leeuw en een stier op 'stelten'. Op dat moment snapten we het niet, maar ondertussen zijn we er achter gekomen dat deze twee krachtige dieren in het wapenschild van Marseille staan.

We hadden op voorhand al uitgezocht waar we koffie zouden gaan drinken met iets lekkers. Er waren mogelijkheden zat, maar op de route lag "cup of tea". Dit theehuis verkoopt namelijk ook boeken en platen... echt iets voor ons, dus! Johan dronk er een speciale (Afrikaanse) thee, Ine gewoon latte. Beiden aten we een goed groot stuk appelvlaai (met goed veel kaneel). Johan vond er een plaat die hij wel zou willen kopen, maar besloot dat hij er niet de rest van de dag mee wou rondlopen.

Natuurlijk gingen we ook een winkel binnen waar ze de traditionele marseillezeep verkochten. Voordat Ine haar "wasei" gebruikte, gebruikte ze waspoeder met marseillezeep omdat ze niet tegen parfum kan. Die traditionele zeepblokken, zonder extra geurtje, was er in allerlei formaten te kopen. Maar ondertussen worden er ook veel geurtjes aangeboden.

Na heel wat steile trapjes en smalle trapjes en langs verschillende smalle straatjes met (saaie) muurschilderingen en geslaagde en minder geslaagde streetart (o.a. van Invader) kwamen we bij de "Vieille Charité" uit. We konden het grote, prachtige pand gratis bezoeken en liepen er even rond.

De Vieille Charité is een 17e eeuws pand, met kerk en galerijen, deed dienst als daklozenopvang... dat klinkt beter dan het was: het was een plek waar bedelaars, landlopers en armen opgesloten werden om te 'verbeteren'. In de 19e eeuw werden er zieke kinderen en ouderen verpleegd en in het begin van de 20e eeuw werd het deels door het leger ingenomen en deels als sociale huisvesting gebruikt. Vanaf WOII werd het prachtige pand verlaten en verkrotte het. De restauratie duurde dan ook zo'n 25 jaar. Sinds 1986 zijn er verschillende kleine musea in gehuisvest en hebben organisaties er kantoor.

Weer bracht de route ons langs smalle straatjes, maar ditmaal konden we die afdalen tot aan de Cathédrale de Sainte-Marie-Majeure de Marseille.

De kathedraal is in neo-Byzantijnse stijl opgetrokken. Dit geeft het, aan de buitenkant, een bijzonder uiterlijk, met erg mooie afwerkingen van mozaïek en verschillende beelden. Net als de andere Franse kerken waar we binnengegaan waren tijdens deze reis, was de kerk binnenin nogal donker. Dit kwam doordat de kleur van het gebruikte steen donkergrijs is. Deze kathedraal is trouwens ook "Basilica minor"... we proberen steeds om het verschil te onthouden, maar vergeten het steeds ;-) 

Van aan de kathedraal liepen we een groot hypermodern plein op. Hier staan enkele grote en blijkbaar bekende musea. Het laatste museum moesten we binnen, niet om het te bezoeken, maar van hieruit kan je, met een loopbrug, Fort Saint-Jean in lopen. In dit gerenoveerde fort keken wat rond.

De oorsprong van de naam “Fort Saint-Jean” komt uit de 12e eeuw. Het is een eerbetoon aan de commanderij van de Hospitaalridders van Sint-Jan van Jeruzalem die eerst op deze plek stond.  In hetzelfde gebied zijn ook overblijfselen gevonden van de eerste Griekse bezetting van de regio in de 6e eeuw voor Christus.

Fort Saint-Jean is een fortificatie in de Franse stad Marseille om de ingang tot de (oude) haven te verdedigen. Het fort werd gebouwd in 1660 in opdracht van Lodewijk XIV. Tegenover het fort, aan de zuidzijde van de haveningang, werd het Fort Saint-Nicolas aangelegd. Tussen de twee forten lag van 1905 tot 1944 een zweefbrug die beide oevers van de haventoegang met elkaar verbond. 

Naar Fort Saint-Nicolas, aan de andere kant van de oude haven gingen we niet. We vervolgden onze route en kwamen zo, nadat we ook even een koffiebreak hielden, bij het laatste punt van onze eerste route: resten van de oude Griekse havenstad Massilia. 

Tijdens opgravingen in de jaren '60 en '70 van vorige eeuw werden resten van stadsmuren, torens, wegen en delen van de haven van Massilia teruggevonden. Ook werden vele kleine resten gevonden zoals gebruiksvoorwerpen, maar ook boten. Er is een heel museum aan gewijd, maar wij gingen enkel naar de resten die buiten te zien zijn, kijken: de oude haven. De Middellandse Zee kwam in de 6e eeuw voor Chr. verder land in dan nu.

Het einde van Route 1 lag niet zo heel ver van het begin van Route 2 uit het boekje, tevens onze tweede route. De route kreeg de naam "Noailles, Cours Julien & Chave". En wordt als volgt beschreven in het reisgidsje:

"Deze route doet diverse alternatieve wijken aan. In de Noord-Afrikaanse wijk Noailles komt de geur van specerijen je tegemoet. De route loopt daarna door de buurt van de Cours Julien, een bruisende plek vol streetart en hippe cafés. Vervolgens loop je door het dorpse Chave en eindig je op de centrale Canebière." 

De lijfspreuk van Marseille is "we zijn allen van hier en van elders". In Noailles merk je dat meteen: het lijkt alsof je ineens in een andere stad bent door al de verschillende culturen die er samenkomen en in dezelfde straten winkeltjes en zaakjes hebben. We volgden de route langs verschillende zaakjes, maar er waren er veel van gesloten of we gingen er niet binnen, aangezien we niks nodig hadden.

Dan kwamen we aan aan "Les escaliers du Cours Julien". Dat zijn de 'graffititrappen' die als toegangspoort tot de Cours Julien gezien worden. Onderaan de trappen is een metrohalte gevestigd, waardoor het dus eigenlijk ook echt een toegangspoort is.

De trappen werden al vele keren, met en zonder opdracht van de stad, van uiterlijk veranderd. Sinds begin 2024 is er de Palestijnse vlag op weergegeven. Langs de trappen staan veel tags en wat graffiti en stencils. Ook is er wat streetart en -graphics, zoals een fotocollage, weer een werkje van Invader ed.

Cours Julien wordt wel de ‘hipsterbuurt’ van Marseille genoemd. In deze hoger gelegen wijk vind je veel trendy cafés en restaurants, leuke boetiekjes en tweedehandswinkels, de boerenmarkt (op woensdag), galeries en streetart.  

We zijn fan van streetart in verschillende vormen, zeker ook van graffiti... maar we vinden wel dat het iets mag betekenen of dat het op z'n minst mooi mag zijn. We zijn geen fan van "tags" en vandalisme... en dat dat was hetgeen dat we in Cours Julien vooral zagen, vonden we. Héle straten en gevels staan er, letterlijk van boven tot onder, vol met deze handtekeningen, symbolen of gewoon wat zinloze brol... en dat over en over en over elkaar heen... eigenlijk echt lelijk... Hetgeen waar we, bijvoorbeeld in Londen, zo graag naar gaan kijken, is toch echt wel iets helemaal anders. Dat heeft met straat-kunst te maken... dit niet.

In de wijk Chave zagen we ook nog veel tags, maar daar waren de rolluiken van winkels wel weer beschilderd met mooiere muurschilderingen of graffiti die er duidelijk in opdracht werd op aangebracht.

Onze reisgids beschreef Chave als een dorpse plek in een stad. Het zou daarom onder gezinnen geliefd zijn. Er waren veel bistro’s, terrassen en cafés. Op het centrale plein liggen rondom terrassen, staan bomen rondom en staan allerlei speeltuigen en veel banken. Vele gezinnen waren hier hun zondag aan het doorbrengen.

Nadat ook wij even op een bankje in de zon zaten, liepen we terug naar beneden, naar de buurt van de oude haven. Johan had namelijk ergens gelezen dat het in Chave allemaal gesloten zou zijn om 16u en dat was het bijna. We hadden, voor te gaan eten, nog even tijd om naar de K-Way-winkel te gaan. Ine wilde namelijk, uit jeugdsentiment maar vooral omdat het een supergoed en handig regenjassenmerk is, een regenjas van K-Way... en ze vond ook nog eens een donker paarse!

Toen we op zoek gingen naar waar we zouden kunnen avondeten, bleken heel veel horecazaken nog steeds gesloten te zijn, of gingen sluiten of was de keuken er om 16u gesloten... "apart" vonden we dat, maar blijkbaar wordt er in Marseille op zondag na 16u niet meer uitgegeten... op één plaatsje na! Oef! daar kon er dan alléén nog maar gegeten worden... de keuze op de menukaart was beperkt maar Ine vond er toch nog een salade op en Johan naam mosselen natuur... voor € 14,00... Die prijs zagen we de dagen voordien al vaker voor een portie mosselen... Dat is wat anders dan in België! Ze waren duidelijk niet allemaal even groot en er zaten nog veel pokken op de schelpen, anders dan thuis dus. Johan vond ze minder van kwaliteit dan de Zeeuwse mosselen van thuis, maar ze waren zeker niet slecht, vond hij!

Toen we terug naar het appartement reden kwamen we terecht tussen de voetbalsupporters... één en al onprettig rijgedrag... waardoor Ine zelfs verkeerd reed... Toen we het Stade Vélodrome van Olympique de Marseille voorbij reden stonden daar overal auto's geparkeerd, wandelden overal supporters die ver weg hadden moeten parkeren en stonden al veel supporters te feesten aan dranktoogjes... Het was die avond O. Marseille - AS Monaco.

Toen we terug op ons appartementje waren, hadden we, volgens de stappenteller van Johan, 16 km gestapt... altijd "apart" dat je de meeste kilometers, ongemerkt, stapt in steden!

Ine had de avond voordien al deels de koffers ingepakt, maar nu was het wel echt tijd om de koffers klaar te maken om 's anderendaags weer naar huis te gaan... te vliegen.