Zoals we in het bericht over zaterdag 22 september '18 schreven hadden we voor zondag 23 september '18 een "War Tour Sarajevo" geboekt.
Om 9 uur stipt startten we er aan. We werden opgehaald door onze persoonlijke gids, een "oudstrijder" van de Bosnische Burgeroorlog. Met hem reden we eerst naar "Žuta Tabija", het "gele fort". Het fort staat bovenop één van de heuvels van/rond Sarajevo waardoor het een goed uitzicht geeft over de stad. Het werd, oorspronkelijk, eind 17e eeuw gebouwd ter verdediging van de stad. Het was daardoor een symbolische start van de tour: de verdediging van Sarajevo...
...en een goed uitzicht om alvast het een en ander aan te wijzen,
zoals bijvoorbeeld de zichtbare grens tussen de strijdende partijen: de boomgrenzen. De inwoners van Sarajevo hakten alle bomen in de stad om, om te koken en zich te verwarmen (de elektriciteit werkte niet). Tot op bepaalde hoogte in de heuvels staan daarom relatief jonge bomen.
Nadat we weer de stad in reden, reden we langs de frontlinies en stonden we steeds stil bij wat op die bepaalde locatie plaatsvond. Zo stopten we bijvoorbeeld aan de restanten van het ziekenhuis (dat ook veelvuldig beschoten werd), reden we langs de flatgebouwen waarin scherpschutters zaten, stopten we aan begraafplaatsen van gesneuvelden enz.
De Bosnische burgeroorlog, ook in Sarajevo, ontstond in 1992 nadat de Bosnische Serviërs zich niet wilden neerleggen bij het referendum dat tot de onafhankelijkheid van Bosnië & Herzegovina leidde. De Bosnische Serviërs keerden zich tegen de Bosniakken... en ze deden dit op gruwelijke manieren... In 1995 eindigde deze burgeroorlog.
De hele Joegoslavische oorlog (met inbegrip van de aanvang van de oorlog en de oorlog in Kosovo) had plaats tussen 1991 en 1999.
De VN/UN heeft al heel snel tijdens deze oorlog een vliegverbod ingesteld. Hierdoor zijn er enkel in het hele begin van de oorlog grote bominslagen geweest. Door het vliegverbod speelde de oorlog zich op de grond en vanuit gebouwen plaats...
De Bosnische Serviërs hadden scherpschutters. Zij schoten op ie-der-een, op alle momenten (ook tijdens begrafenissen, de dagelijkse broodbedelingen, aan waterbronnen enz.). Er vonden verschillende genocides op Bosniakken plaats, vertelde de gids. Hier zouden veel bewijzen van zijn en nog niet iedereen is hiervoor veroordeeld, vertelde hij.
Onze gids vertelde ons dat de oorlog eigenlijk niets met de verschillende geloofsovertuigingen te maken had. Dit speelde helemaal niet in het leven van de mensen. Het samenleven ging van zelf. De oorlog was een plan de nationalistische Slobodan Milošević die alle Serviërs wilde verenigen in een etnische Servische staat. De gids vertelde dat er bewijzen zijn gevonden dat terzelfder tijd de Kroatische Franjo Tuđman het grondgebied van Kroatië wilde vergroten. De Bosniakken moesten dus weg...
Tijdens de oorlog werd door de Bosniakken een tunnel van zo'n 800 meter gegraven van in het centrum van Sarajevo tot aan de "vrije" rand van de stad (info). Langs hier (foto 1) vluchtten mensen de stad uit, werd vanalles (eten, benzine, alcohol voor de ontsmetting van wonden, wapens, medicijnen ed.) binnen gesmokkeld, werden gewonden door naar het ziekenhuis gebracht enz.
We bezochten het huis waar deze tunnel, buiten het centrum, startte/eindigde. Er werd nog zo'n 20 meter heel gelaten, waar we doorliepen. We bekeken er ook een documentaire van beelden die tijdens de oorlog in Sarajevo, door de Bosniakken, gemaakt werden...
...Ongelooflijk dat mensen die eerst goede buren van elkaar waren zich ineens tegen elkaar keren, de meest gruwelijke zaken doen omwille van hun geloof in een populistisch staatshoofd en dan, als die oorlog eenmaal over is, gewoon weer verder leven als buren...
Nadat we de tour gemaakt hadden, zagen we ineens met andere ogen naar de veertigers, vijftigers, zestigers en ouderen: zij maakten de gruwel mee, deden elkaar gruwel aan... Hoe leven ze "gewoon" verder???
De gids vertelde dat er heel veel mensen aan een post traumatische stressstoornis lijden. De anderen leven "gewoon" verder en zorgen dat ze bezig blijven om niet meer aan de gruwel te denken. Ookal is de oorlog in Sarajevo al 23 jaar voorbij, nog steeds zijn mensen bezig met het heropbouwen of opknappen van hun huizen. Er is bijna geen geld dus helpt de bevolking elkaar door hun specifieke expertise gratis aan te bieden, vertelde de gids. Dit past natuurlijk ook nog in het marxistische/communistische gedachtengoed van toen Tito nog aan de macht was.
Onze gids gaf ons ook uitleg over hoe de bestuurlijke indeling van Bosnië & Herzegovina er na 1995 uitziet... moeilijk... Er kwamen drie verschillende regio's met ieders een eigen president, eigen gezaghebbers en wetgeving: de Federatie van Bosnië en Herzegovina, de Servische Republiek en het kleine Brčko district. De verschillende etnische bevolkingsgroepen leven nog steeds verspreid over het hele land, al leven er meer Bosniakken in de Federatie en meer Bosnische Serviërs in de Republiek.
Onze gids vertelde dat er enorm veel lagen van politieke postjes en mandaten zijn en dat corruptie er welig tiert. Hij was van mening dat enkel toetreding bij de EU (en dus controle van daaruit) zou maken dat dit politiek systeem zou ophouden. Op 8 oktober as. zijn er verkiezingen in het land. Het land hing dan ook vol met verkiezingsaffiches.
Om 9 uur stipt startten we er aan. We werden opgehaald door onze persoonlijke gids, een "oudstrijder" van de Bosnische Burgeroorlog. Met hem reden we eerst naar "Žuta Tabija", het "gele fort". Het fort staat bovenop één van de heuvels van/rond Sarajevo waardoor het een goed uitzicht geeft over de stad. Het werd, oorspronkelijk, eind 17e eeuw gebouwd ter verdediging van de stad. Het was daardoor een symbolische start van de tour: de verdediging van Sarajevo...
...en een goed uitzicht om alvast het een en ander aan te wijzen,
zoals bijvoorbeeld de zichtbare grens tussen de strijdende partijen: de boomgrenzen. De inwoners van Sarajevo hakten alle bomen in de stad om, om te koken en zich te verwarmen (de elektriciteit werkte niet). Tot op bepaalde hoogte in de heuvels staan daarom relatief jonge bomen.
Nadat we weer de stad in reden, reden we langs de frontlinies en stonden we steeds stil bij wat op die bepaalde locatie plaatsvond. Zo stopten we bijvoorbeeld aan de restanten van het ziekenhuis (dat ook veelvuldig beschoten werd), reden we langs de flatgebouwen waarin scherpschutters zaten, stopten we aan begraafplaatsen van gesneuvelden enz.
De Bosnische burgeroorlog, ook in Sarajevo, ontstond in 1992 nadat de Bosnische Serviërs zich niet wilden neerleggen bij het referendum dat tot de onafhankelijkheid van Bosnië & Herzegovina leidde. De Bosnische Serviërs keerden zich tegen de Bosniakken... en ze deden dit op gruwelijke manieren... In 1995 eindigde deze burgeroorlog.
De hele Joegoslavische oorlog (met inbegrip van de aanvang van de oorlog en de oorlog in Kosovo) had plaats tussen 1991 en 1999.
De VN/UN heeft al heel snel tijdens deze oorlog een vliegverbod ingesteld. Hierdoor zijn er enkel in het hele begin van de oorlog grote bominslagen geweest. Door het vliegverbod speelde de oorlog zich op de grond en vanuit gebouwen plaats...
De Bosnische Serviërs hadden scherpschutters. Zij schoten op ie-der-een, op alle momenten (ook tijdens begrafenissen, de dagelijkse broodbedelingen, aan waterbronnen enz.). Er vonden verschillende genocides op Bosniakken plaats, vertelde de gids. Hier zouden veel bewijzen van zijn en nog niet iedereen is hiervoor veroordeeld, vertelde hij.
Onze gids vertelde ons dat de oorlog eigenlijk niets met de verschillende geloofsovertuigingen te maken had. Dit speelde helemaal niet in het leven van de mensen. Het samenleven ging van zelf. De oorlog was een plan de nationalistische Slobodan Milošević die alle Serviërs wilde verenigen in een etnische Servische staat. De gids vertelde dat er bewijzen zijn gevonden dat terzelfder tijd de Kroatische Franjo Tuđman het grondgebied van Kroatië wilde vergroten. De Bosniakken moesten dus weg...
We bezochten het huis waar deze tunnel, buiten het centrum, startte/eindigde. Er werd nog zo'n 20 meter heel gelaten, waar we doorliepen. We bekeken er ook een documentaire van beelden die tijdens de oorlog in Sarajevo, door de Bosniakken, gemaakt werden...
...Ongelooflijk dat mensen die eerst goede buren van elkaar waren zich ineens tegen elkaar keren, de meest gruwelijke zaken doen omwille van hun geloof in een populistisch staatshoofd en dan, als die oorlog eenmaal over is, gewoon weer verder leven als buren...
Nadat we de tour gemaakt hadden, zagen we ineens met andere ogen naar de veertigers, vijftigers, zestigers en ouderen: zij maakten de gruwel mee, deden elkaar gruwel aan... Hoe leven ze "gewoon" verder???
De gids vertelde dat er heel veel mensen aan een post traumatische stressstoornis lijden. De anderen leven "gewoon" verder en zorgen dat ze bezig blijven om niet meer aan de gruwel te denken. Ookal is de oorlog in Sarajevo al 23 jaar voorbij, nog steeds zijn mensen bezig met het heropbouwen of opknappen van hun huizen. Er is bijna geen geld dus helpt de bevolking elkaar door hun specifieke expertise gratis aan te bieden, vertelde de gids. Dit past natuurlijk ook nog in het marxistische/communistische gedachtengoed van toen Tito nog aan de macht was.
Onze gids gaf ons ook uitleg over hoe de bestuurlijke indeling van Bosnië & Herzegovina er na 1995 uitziet... moeilijk... Er kwamen drie verschillende regio's met ieders een eigen president, eigen gezaghebbers en wetgeving: de Federatie van Bosnië en Herzegovina, de Servische Republiek en het kleine Brčko district. De verschillende etnische bevolkingsgroepen leven nog steeds verspreid over het hele land, al leven er meer Bosniakken in de Federatie en meer Bosnische Serviërs in de Republiek.
Onze gids vertelde dat er enorm veel lagen van politieke postjes en mandaten zijn en dat corruptie er welig tiert. Hij was van mening dat enkel toetreding bij de EU (en dus controle van daaruit) zou maken dat dit politiek systeem zou ophouden. Op 8 oktober as. zijn er verkiezingen in het land. Het land hing dan ook vol met verkiezingsaffiches.
Onze tour duurde in totaal vijf uur en was heel erg interessant! We kregen een goed idee over de situatie van Bosnië & Herzegovina en over de burgeroorlog. We zijn ervan overtuigd dat we, zonder gids, dit niet hadden gekregen.
Na de tour bekeken we welke plekken in Sarajevo we nog niet bezocht hadden, of die we opnieuw wilden zien, en gingen we opnieuw, zonder gids, op pad. De dag voordien was de synagoge niet open geweest omdat het zaterdag (sjabbat voor de Joden) was. Ditmaal was de synagoge alweer dicht.
We hadden ook meer aandacht voor de stoepen. Doorheen Sarajevo zijn namelijk (zo leerden we die ochtend) verschillende herdenkingstekens aan de oorlog in de vorm van bloedspetters (zie foto 2) aangebracht... beetje luguber, maar wel effectief om de oorlog te herdenken (en herhaling hopelijk te voorkomen).
We hadden ook een museumpje over de start van wereldoorlog I willen bezoeken. De dag voordien waren we hiervoor eigenlijk te laat... en deze zondag was het gesloten. Aan de buitenkant was, wat we de dag voordien niet zagen, wel het "belangrijkste" aangeduid, namelijk de plek waar de schutter, Gavrilo Princip, stond toen hij Frans Ferdinand, troonopvolger van Oostenrijk dat toen die regio bezette, en zijn vrouw doodschoot. Die moord was de aanzet tot de eerste wereldoorlog (meer info) omdat Oostenrijk hierdoor de oorlog verklaarde aan Servië. De plaats waar Frans Ferdinand en zijn vrouw stonden is er ook aangegeven. Na WO I heeft er twee jaar een monument gestaan, maar dat is toen (we weten niet waarom) verwijderd.
Nadat we een terrasje deden waarbij Johan een Bosnische koffie dronk en Ine genoot van een glas salep en twee stukjes heerlijke baklava, besloten we om nog een beetje te gaan "rondslenteren"... We dachten dat we alles zo wel gezien hadden... maar toen stootten we op "Museum of crimes against humanity and genocide. 1992-1995"...
Als we dit museum in één woord zouden moeten omschrijven, zouden we "gruwelijk" zeggen... niet om hoe alles gebracht werd, dat was heel sereen, maar om wát er te zien was: Het gaf een heel duidelijk, confronterend beeld van hoe de burgeroorlog (voornamelijk toegespitst op de steden Sarajevo en Mostar) was. Er waren verschillende documentaires van tijdens de oorlog te zien en foto's en attributen te zien van burgers met hun verhalen over moord, verkrachting, massagraven, concentratiekampen enz. erbij vermeld... vre-se-lijk!
Dit museum was, voor ons, een goede aanvulling op onze 'war tour Sarajevo' van die ochtend. Het maakte ons bezoek aan Sarajevo écht "af" en maakte dat we de dagen nadien met 'andere' ogen naar het land dat we doorkruisten, konden kijken...
...en neen, dit was geen vrolijke vakantiedag, maar wel een érg verrijkende en interessante!
...en neen, dit was geen vrolijke vakantiedag, maar wel een érg verrijkende en interessante!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten