Afgelopen vrijdag, 13 maart, bezochten we, vanuit Praag, Terezín. Terezín is de Tsjechische benaming. Deze stad wordt ook "Theresienstadt" genoemd.
In eerste instantie waren we van plan om een auto te huren om naar het 70 km noordwestelijker
gelegen Terezín te rijden... maar de huurprijzen waren fe-no-me-naaal hoog! We vroegen daarom op de toeristische dienst na hoe we nog naar deze stad zouden kunnen reizen. Een 'tour' boeken, wilden we niet, zelf met het openbaar vervoer gaan, wilden we wél... Dit was ook een veel veel goedkoper alternatief voor een huurauto! en eigenlijk was er tussen Terezín en Praag ook niets anders bijzonders te zien of te bezoeken... en hoefden we tussendoor dus sowieso nergens een stopplaats in te lassen (wat dan met de auto wél zou kunnen)...
Hierboven zie je een plattegrond van heel Terezín.
Het is een vesting "Theresienstadt" die in de 18e eeuw in opdracht van Keizer Jozef II gebouwd werd. Er werden, in het begin, 5600 soldaten gestationeerd. Het werd later een dorp met 7000 inwoners.
Enfin over ons bezoek aan de stad:
We kwamen rond 11u aan en bezochten eerst het 'dorp' zelf, de "Grote Vesting" of "Hlavní Pevnost" (rechts op bovenstaande kaartje).
Op 10/06/1940 nam de Gestapo het bestuur van het dorp over... en ze hadden plannen...
Vanaf november 1941 vormden ze de "grote vesting" om tot een getto... een joods getto. In eerste instantie werden Tsjechische Joden naar deze getto gebracht.
De monumentale gebouwen werden omgevormd tot slaapvertrekken voor Joden... 50.000 Joden... Ze werden opgedeeld in groepen. Er waren bv. jongenshuizen, kinderhuizen ed. Ze sliepen in vertrekken met velen bij elkaar, hadden weinig comfort, moesten erg hard werken aan allerlei Duitse projecten, maar ook om zelf te voorzien in hun voedselvoorziening. Ze moesten daarnaast sporten, deelnemen aan allerlei activiteiten (toneel, muziek, sport en dergelijke). Voor de kinderen werd, door voormalige leerkrachten, een school opgestart zodat ook zij iets om handen hadden.
In de zomer van 1942 werden andere bewoners van Terezín, de niet-Joden, weggestuurd en werden de woon- en werkomstandigheden steeds harder en verschrikkelijker. Terezín was nu een concentratiekamp. De inwoners werden op allerlei manieren gemanipuleerd, geïndoctrineerd en gecontroleerd. De 'oudsten' hadden het voor het zeggen, maar moesten aan de Duitsers doorgeven wie gedeporteerd moest worden.
Toen Terezín overbevolkt werd en er te weinig voedsel was, stierven velen. Ondertussen begon het Westen zich ook steeds meer vragen te stellen bij de 'praktijken' van de Duitsers. Om Terezín tijdens een bezoek van het Deense Rode Kruis anders voor te stellen, dan het verzamel- en doorgangskamp dat het in werkelijkheid was, werden velen gedeporteerd naar vernietigingskampen als o.a. in Auschwitz.
Theresienstadt werd voor de buitenwereld afgeschilderd als een ideale woonplek voor Joden, als een 'reserveringsplek', een plek speciaal gereserveerd voor de Joden... als gunst van Hitler voor de Joden... Er werd zelfs propaganda voor gemaakt. De film "Theresienstadt: Ein Dokumentarfilm aus dem jüdischen Siedlungsgebiet" (hieronder een gedeelte), waarin de Grote Vesting voorgesteld wordt als een fantastische plek, werd om die reden opgenomen. Naast het tijdelijk reduceren van het aantal mensen werden nepcafé's nepspeeltuinen ed. aangelegd, kregen de gebouwen waarlangs de route van de bezoekers zou gaan een opfrisbeurt en werden enkel de vitale bewoners toegelaten op de plaats van het bezoek en van het filmen. Op deze manier slaagden de Duitsers er in de vermoedens van het Westen de kop in te drukken...
Wij bezochten het "getto museum", dat in het voormalige jongenshuis gemaakt werd. Hier kregen we veel informatie over hoe alles er aan toe ging, maar hier zagen we ook tekeningen die de kinderen tijdens 'schooltijd' maakten over hun ideale wereld, hun leven in Terezín enz.
Nadien wandelden we door het centrum naar de "Maagdenburg Barakken". Hier zagen we een replica van een slaapruimte en zagen we allerlei kunstvormen van de bewoners van de getto-periode (muziekstukken, tekeningen, gedichten ed.).
Nadien liepen we door naar de vestingmuren waarin de begrafenisruimten en het mortuarium waren. Het columbarium lag er ook. In eerste instantie werden de assen van overledenen in houten kistjes bewaard en begraven. Toen er echter zo veel mensen stierven door honger en aan tyfus, werd noodgedwongen overgeschakeld op kartonnen doosjes.
De Joden hadden niet de tijd om alle doosjes te begraven. Op het einde van de oorlog probeerden de Duitsers dit bewijs van hun échte 'praktijken' in Theresienstadt nog snel te vernietigen door de assen van duizenden overledenen in de rivier (Elbe en Eger) te strooien.
Nadien liepen we nog door naar het crematorium dat gebruikt werd.
Ondertussen werd er ook een begraafplaats aangelegd voor alle overledenen in Theresienstadt.
Terug het dorp in, liepen we langs de oude synagoge. Deze lag gewoon in een schuur en stelde eigenlijk niet veel voor... Waarschijnlijk lieten de Duitsers ook niet toe dat er nog veel tijd aan hun geloof besteed werd.
Na de 'Grote Vesting' liepen we naar de 'Kleine Vesting' (links op het plannetje meer naar boven in het bericht). Vóór deze vesting ligt de nationale begraafplaats voor de tienduizenden slachtoffers van de Duitsers.
De "Kleine Vesting" of "Malá Pevnost", voorheen de gevangenis, werd door de Gestapo gebruikt als strafkamp en gevangenis voor politieke e.a. gevangenen.
De barakken werden ook hier volgestouwd, met gevangenen in dit geval. De meesten deelden hun slaapvertrek en absoluut minimale sanitaire voorzieningen met vele anderen, maar er waren ook veel kleine cellen.
De confrontatie met de douchekamer, waarin tientallen tegelijk moesten douchen, was enorm indrukwekkend en confronterend... De andere omstandigheden hadden we, spijtig genoeg, ook al eerder op andere plaatsen als deze, gezien...
Als 'afwisseling' werden we 500 meter door de schemerdonkere, smalle, zigzaglopende gangen van de kazematten geleid... om vervolgens op de executieplaats uit te komen...
Nadien keken we, in het bioscoop-gebouw (een fijn vertier voor die SS'ers), naar een documentaire waarin de werkelijkheid en delen uit bovengenoemde film verwerkt werden...
Van november 1941 tot april 1945 werden zo'n 144.000 Joden gedeporteerd naar Theresienstadt, 33.000 van hen stierven in de stad zelf aan ontbering, ziekte, marteling of door executie. 88.000 Joden werden vanuit Theresienstadt gedeporteerd naar vernietigingskampen (vooral Auschwitz en Treblinka). Bij de bevrijding waren nog 19.000 gevangenen in leven. Van de gedeporteerde Joden die in de vernietigingskampen terechtkwamen overleefden slechts 3000. Van de 10.500 kinderen die in de getto terecht kwamen, overleefden er maar 142 de oorlog.
Om half 5, vijf en een half uur na aankomst, namen we de bus terug naar Praag.
Om 21:15 uur werd Johan vervolgens opgehaald door "DJ Kaya". Deze man leerden we in 2007 kennen toen we gingen jureren voor de 'European Reggae Contest' op "Rototom Sunsplash" toen nog in Osoppo (Italië).
Hij heeft al 24 jaar een reggae-radioshow op de Tsjechische 'radio 1' en had Johan uitgenodigd om in zijn show, vrijdagavond 22 - 24u, alles uit de doeken te doen over reggae in de BeNeLux... en ook over de Benelux Reggae Contest natuurlijk ;oD
Ine ging niet mee naar het interview omdat ze het te laat vond, maar ook omdat reggaemuziek niet haar ding. is.
Om half 5, vijf en een half uur na aankomst, namen we de bus terug naar Praag.
Hij heeft al 24 jaar een reggae-radioshow op de Tsjechische 'radio 1' en had Johan uitgenodigd om in zijn show, vrijdagavond 22 - 24u, alles uit de doeken te doen over reggae in de BeNeLux... en ook over de Benelux Reggae Contest natuurlijk ;oD
Ine ging niet mee naar het interview omdat ze het te laat vond, maar ook omdat reggaemuziek niet haar ding. is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten