Les Calanques (9/11)

Zaterdag 30 november '24 was alweer onze negende dag van onze reis. We waren de avond voordien in Marseille aangekomen. Heel ver gingen we die dag niet rijden.

Verscholen tussen Marseille en het vissersdorpje Cassis ligt het Nationaal Park les Calanques... en dat was onze bestemming, met verschillende stops, deze dag.

De naam "calanques" komt van een bijzonder fenomeen: een calanque is een vallei die ooit is uitgesleten door een rivier, maar vervolgens (gedeeltelijk) onder water is komen te staan door zeespiegelstijging. Hierdoor zijn mooi gevormde kliffen ontstaan... het lijkt een beetje op fjorden, maar dan helemaal anders...

Het water in de calanques is haast blauwer dan blauw als er ook maar een streepje zon is.  De hoge witte kalkstenen kliffen bieden de indrukwekkendste uitzichten over zee. 

Het nationaal park Calanques het enige nationale park in Europa dat bestaat uit zowel landgebied als zeegebied als semi-stedelijk gebied. Het bezit een ongelofelijke biodiversiteit, dat bestaat uit bijna 140 landelijke beschermde dieren- en plantensoorten, maar ook uit meer dan 60 uitzonderlijke mariene soorten.

Er loopt een wandelroute van de ene naar de andere kant van het nationaal park. Deze is 23 km lang en duurt 8 à 9 uur. In de zomer is er goed openbaar vervoer geregeld tussen verschillende etappes... toen wij er waren dus niet.

In de zomerperiode moet je altijd reserveren om deze calanques te bezoeken. In het voor- en najaar moet je enkel in het weekend reserveren. Aangezien het eind november was, hoefden wij niet te reserveren, maar aangezien het zaterdag was, was het, zeker hoe meer tegen de middag en namiddag,  best druk... de locatie is dus een druk bezochte plek.

In één van onze reisgidsjes stond de wandelroute over heel de regio uitgetekend en uitgeschreven. We waren van zin om het eerste gedeelte, vanuit Callelongue, heen-en-terug te doen. Uiteindelijk pasten we onze wandeling onderweg nog aan zodat we niet hetzelfde gedeelte terug hoefde te wandelen, maar langs een andere weg terugging. Het werd zo een combinatie van 3 gedeeltelijke routes... en wát een mooie wandeling! We wandelden maar zes kilometer maar die waren ferm pittig!

 
Onze wandeling liep steeds over de voet en de uitlopers van de berg 'Rocher des Goudes' (257 m), aan de ene kant en de Middellandse Zee aan de andere kant. Het was fijn wandelweer: 15 °C en zonnig met een zeebriesje.

Het eerste gedeelte van de wandeling startte aan de calanque van Callelongue. Die is in gebruik als haventje. Die eerste etappe was heel erg steil. Nadat we op een reeks 'platte' kalkstenen kwamen, kregen we, bij het uitpuffen, wel al een eerste mooie uitzicht op de bergen en op de zee. 

Vanuit deze plek wandelden we nog een stukje door en verder naar boven. Boven op die berg stond 'le Sémaphore'. Voor het gebouw hadden we niet zo veel oog, wel voor de omgeving!

Gelegen op een hoogte van 109 meter boven de Calanque de Callelongue, biedt de 'le Sémaphore' een panoramisch uitzicht op de kustlijn van het Calanques National Park. Deze semafoor, nu gerestaureerd, speelde een essentiële rol bij het monitoren van de zee en de communicatie tussen land en zee. Deze seinpaal werd in 1863 gebouwd ter vervanging van een 16 eeuws uitkijkpunt. Dit oude gebouw lag maar al te vaak in de mist en was qua communicatie technologie achterhaald. Het doel van de seinpaal was tweeledig: letten op de komst van mogelijke indringers en zorgen voor communicatie met schepen en andere seinpalen.

Vanuit die semafoor wandelden we terug tot op de wandelroute. Tegen de witte bergflank wandelden we over een stilletjes stijgend en dan weer dalend wandelpaadje. Op sommige stukken wandelden we tussen de bomen en struiken, op andere stukken over de rotsen. En steeds hadden we mooie zichten.

Nadat we afgedaald waren tot in de vallei achter de berg waar we op beide flanken over gewandeld hadden, rustten we even op wat stenen. Op dat punt liep ook een wandelpad, verder de vallei in. Johan checkte even online of dat pad liep waar het heen moest lopen. En we besloten dat pad te nemen. Het pad daalde nog meer af en we liepen een stuk door een bosje.

Uiteindelijk wandelden we een stenenstrand op en kwamen we bij de (kleine) calanque de la Mounine uit. Terwijl we hier wat in de zon zaten, konden we de 'aders' van bruinachtige mineralen in de kalksteen goed van dichtbij zien. We konden het mineraal niet thuisbrengen. Het was in ieder geval veel harder en had veel meer vaste structuur en glans dan de kalksteen.

Blijkbaar is deze kleine calanque ook rijk aan allerlei vissoorten en waterdiertjes... maar we zijn er niet dichterbij gaan kijken. Mogelijk hebben we hier iets gemist?

Van aan de calanque namen we het GR-pad terug naar het dorpje Callelongue. Hiervoor moesten we enkele heuvels over. We liepen zo onder andere onder de heuvel door waarop de semafoor stond... mooie wandeling!

Beneden in Callelongue was er een restaurantje open: Ideaal om iets te eten en drinken na die mooie tocht... we aten allebei een pizza.

Terug in de auto en weer onderweg stopten we bij de bunkers bij Belvédère de l’Escalette. We konden er niet heel dicht bij komen vanwege de hekken die er rond staan.

De vier bunkers, waarvan er één een kanon en twee tanks had, werden tijdens de Tweede Wereldoorlog door Duitse soldaten op een plateau aan de zijkant van de rotsen gebouwd. Ze domineerden de baai met in totaal 15.270 m² aan militaire grond. Ze vormden een integraal onderdeel van de Escalette-batterij die zich op 26 augustus 1944 overgaf aan de geallieerden. 

Sinds de jaren '60 zijn ze in privébezit. De bunkers werden al eens omgevormd tot feest- en evenementenzalen. Ondertussen zijn er plannen om er een restaurant te gaan uitbaten. De bunkers staan momenteel volledig vol graffiti.

We reden vervolgens naar de "Calanque de Morgiou", weer zo'n baai dus. Deze ligt op meer dan een half uur rijden van die eerste... in vogelvlucht of per bootje had dit veel sneller gekunnen, maar over de weg dus niet... het laatste gedeelte, de calanque inrijden, was toch best spannend: de weg leende zich absoluut niet voor tweerichtingenverkeer, maar was dat wel. Bij het naar beneden rijden hadden we vier tegenliggers, maar steeds op best gunstige momenten!

De Calanque de Morgiou is een van de grootste calanques tussen Marseille en Cassis. Het was vroeger een vissershaven. 

De plek is erg blootgesteld aan de mistral, de noordenwind. Dit maakt het een harde plek om leven. Maar ook het ontbreken van een bron met drinkwater verklaart het gebrek aan woningen. De reservoirs waarin het regenwater werd opgevangen, staan (en stonden voorheen ookal) droog in de zomer. Er passeerden karavanen met ezels naar Mazargues om voorraden te halen. Onderweg vervoerden ze de in Morgiou gevangen vis, die op de markten van de stad werd verkocht.

Het herbergt nog steeds kleine vissershutten, maar ze worden nu gebruikt voor toerisme in plaats van voor de visserij. De Calanque de Morgiou is ook beroemd om een grot en een onderwatergrot met talloze grottekeningen die teruggaan tot 27.000 jaar geleden.

We vonden deze calanque wat tegenvallen. Het was echt "gewoon" een baai van witte kalkrotsen. Er lagen veel kleine bootjes in de haven. Er stonden inderdaad niet veel gebouwen, maar slechts een tiental kleine gebouwtjes op een rij. Een tas koffie zat er niet in. Alles was gesloten.

We waren dus vrij snel uitgekeken... en reden de smalle weg weer terug naar boven... gelukkig zonder tegenliggers ;-)

Naar de Calanque de Port-Miou was het zo'n drie kwartier rijden. Hierbij reden we Marseille uit en reden we naar Cassis... en weer was dat over de weg veel verder dan het langs de kustlijn zou gaan...

Port-Miou is de enige calanque die deel uitmaakt van de gemeente Cassis. Het is een inham begrensd door hoge kliffen en ze is 1400 meter lang. Het huidige uiterlijk is niet alleen te danken aan het werk van de tijd en het water, maar ook aan de actie van de mens. Die heeft het uiterlijk diepgaand veranderd...

Beschut tegen de mistral en de oostenwind wordt Port-Miou al heel lang door schepen als ankerplaats gebruikt. Sinds de oudheid wordt het "Portus melior" genoemd, wat 'de beste port' betekent. Romeinse schepen stopten er, net als galeien in de middeleeuwen. Ook vonden er epische veldslagen plaats, zoals die van 1813 tegen de Engelsen. De smaragdgroene wateren, rijk aan vis, waren beroemd en populair bij vissers. Er werden daar veel vallen geïnstalleerd.

Halverwege de calanque staat al eeuwenlang het "Château de Port-Miou". Sinds wanneer het er staat en waarvoor het diende, is verloren gegaan. Mogelijk werd het gebouw eerst gebruikt om de uitrusting van de vissers in op te slaan. Op dit moment is het het kantoor van de havenmeester en de ontvangstruimte van het Nationaal Park. Vroeger was het de zetel van een zwavel-raffinaderij en nadien een steengroeve. Deze steengroeve werd eigendom van het Belgische Solvay in 1898. Solvay besloot in de Calanque een steengroeve op te zetten om het kalksteengranulaat te winnen dat nodig is voor de productie van frisdrank. De frisdrank werd bereid in de fabriek van de groep in Salin-de-Giraud in de Camargue en werd vervolgens gebruikt om Marseillezeep te maken, een belangrijke industrie in de regio.

We volgden, na het parkeren van de auto, een wandelroute over de klif. We startten aan de zijde van de kloof. De smalle kloof zag er al veel meer uit, dan de Port-Miou, dan een calanque, vonden we. Het haventje zag er bijna idyllisch uit, zéker als het water extra blauw kleurde als de zon scheen. Het chateau en andere resten van de Solvayfabriek zagen we aan de andere kant van de kloof liggen.

We wandelden verder tot aan de ingang van de kloof en liepen zo terug met datmaal de Middellandse Zee in het zicht. De zon begon onder te gaan en gaf een felle gloed af op het schiereiland in zee.

Terug op ons appartement bleek dat we die dag in totaal zo'n 10,5 km gewandeld hadden. Fijn! zo'n dag in de ruwe natuur!